Choroby nowotworowe stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgonów Polaków. Bezwzględna liczba nowotworów złośliwych w kraju stale wzrasta, czego przyczyną jest zarówno proces starzenia się społeczeństwa, jak i wzrost narażenia na czynniki związane ze stylem życia. Szacuje się, że czynniki dziedziczne powstawania raka – powiązane z genetycznie uwarunkowaną predyspozycją do zachorowania – stanowią przyczynę rozwoju 10-30% wszystkich nowotworów. Choroby onkologiczne charakteryzują się najczęściej dużą dynamiką zmian i szybko postępującym procesem nowotworowym. Dlatego pacjenci, co do których istnieje podejrzenie nowotworu, mają szczególne uprawnienia w dostępie do szybkiej diagnostyki i leczenia. Do onkologa nie potrzeba skierowania.

W teorii wszystko wygląda idealnie. Jednak prawda wygląda inaczej. W województwie wielkopolskim jest 29 ośrodków, w których w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia jest onkolog. Średni czas oczekiwania to 36 dni. Miałem ostatnio to „szczęście” uczestniczyć, jako opiekun osoby całkowicie niepełnosprawnej, w kontakcie związanym z diagnostyką nowotworu i podjęciem leczenia. Pierwsze wrażenie nie należało do pozytywnych. Duża ilość osób oczekujących w kolejce na wizytę u specjalisty, poczekalnia w korytarzu szpitala bez najmniejszych wygód dla czekających, do tego stres wynikający ze świadomości choroby nowotworowej i ogólny stan przygnębienia towarzyszący tego typu wizycie – stanowią nieodłączną atmosferę miejsca. Pozytywnie muszę jednak odnieść do samej wizyty w gabinecie lekarza, wynikającej z dużej wiedzy specjalistycznej, pilnego zlecenia wykonania dalszej diagnostyki (między innymi skuteczną i powszechnie stosowaną metodą wykorzystywaną w diagnostyce nowotworów jest ultrasonografia), i doświadczenia w kontakcie z chorymi. Wiele zatem należy do personelu.

Jednak chorzy borykają się z wieloma trudnymi do przewidzenia sytuacjami. Dlatego z dużym zainteresowaniem przyjmuje się nowy model zarządzania opieką onkologiczną w Polsce, który usprawni organizację systemu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej dotyczących onkologii. Ustanowienie Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO) ma spowodować wzrost efektywności leczenia nowotworów, zarówno w skali kraju, jak i w odniesieniu do społeczności lokalnych. Będzie to możliwe dzięki standaryzacji i koordynacji procedur wysokospecjalistycznych oraz monitorowaniu jakości. W konsekwencji umożliwi to odwrócenie niekorzystnych trendów epidemiologicznych oraz pozwoli na obniżenie społecznych kosztów obciążenia chorobami nowotworowymi.

Każdy pacjent – niezależnie od miejsca zamieszkania – będzie miał zapewnioną opiekę onkologiczną, która będzie oparta o jednakowe standardy diagnostyczno-terapeutyczne; Realizacja etapów leczenia ma przebiegać przy współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny; Podmioty, które znajdą się w Krajowej Sieci Onkologicznej, będą miały obowiązek wyznaczania koordynatora dla każdego pacjenta; Utworzona zostanie infolinia onkologiczna na poziomie krajowym. Będzie ona udzielać informacji o organizacji opieki onkologicznej w ramach KSO, w tym o możliwości uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej. Infolinia będzie także umożliwiać dokonanie zapisu na pierwszorazowe świadczenie opieki zdrowotnej – rozwiązanie to będzie możliwe po 12 miesiącach od ogłoszenia ustawy; Wprowadzony zostanie obowiązek prowadzenia systematycznej oceny satysfakcji pacjenta. Dzięki temu możliwe będzie wprowadzanie korekt do systemu opieki onkologicznej w sposób, który odpowiada oczekiwaniom pacjentów.

Należy jedynie wyrazić nadzieję, że nie skończy się tylko na obietnicach, ale ustanowienie Krajowej Sieci Onkologicznej i wprowadzenie Pakietu Onkologicznego przyniesie spodziewane rezultaty i będzie efektywne w całym zakresie ochrony pacjentów borykających się z chorobą nowotworową.

Roman Szymański