Uszkodzenie struktur mózgu ma wiele przyczyn. Najczęściej są one następstwem udaru mózgu, ale zdarzają się także po operacjach neurochirurgicznych, chorobach wirusowych lub bakteryjnych atakujących mózg oraz po przebytych urazach, doznanych podczas różnego rodzaju wypadków losowych.

Oprócz innych niekorzystnych następstw takich zdarzeń, bardzo często występują u chorego różnego
rodzaju zaburzenia mowy, o różnym nasileniu, bądź jej całkowita utrata. Pacjenci mogą mieć również
problem w odbieraniu mowy, czyli z jej rozumieniem. W zależności od tego, która półkula mózgu jest
uszkodzona pacjent traci różne zdolności mowy. Może być tak, że pacjent zachowuje rozumienie nie
mogąc „wyprodukować” słów, albo mówi płynnie, ale jego słowa nie mają sensu ani znaczenia. Skutkuje
to brakiem komunikacji z otoczeniem, co dla samego chorego, a w szczególności dla osób sprawujących
nad nim opiekę, jest ogromnym problemem, źródłem frustracji dla wszystkich uczestników dramatu,
który dodajmy, pojawia się nagle, nie dając szans na jakiekolwiek przygotowanie się do tej całkowicie
nowej sytuacji.
Już na szpitalnym oddziale chory jest poddawany rehabilitacji, która musi być kontynuowana także w
domu. Żeby jednak przywrócić możliwość komunikacji z otoczeniem musi wkroczyć neurologopeda.
Sylwia Świdzińska jest neurologopedą z kilkunastoletnim stażem, która obecnie zajmuje się terapią
umiejętności komunikacyjnych u pacjentów Ośrodka Rehabilitacji Neurologicznej i Senioralnej
Neuroport.

Rola neurologopedy

– Neurologopeda, na podstawie historii choroby oraz po dokładnym zapoznaniu się ze stanem chorego opracowuje plan ćwiczeń i zabiegów, których zadaniem jest poprawienie możliwości komunikacyjnych
pacjenta – mówi Sylwia Świdzińska.- Rehabilitację mowy trzeba wdrożyć jak najszybciej, wówczas można osiągnąć lepsze efekty. Wszystko zależy jednak od rodzaju urazu, jego ciężkości, stanu ogólnego
pacjenta, wieku, chorób współistniejących, również jego stanu psychicznego, motywacji itp.

Neurologopeda bada mowę jako całość, stara się ustalić czy pacjent zachował jakąś jej część czy może
komunikować się np. przy pomocy pisma, czy zachował mowę bierną a więc rozumienie języka. Różnymi
narzędziami bada się tak zwaną mowę czynną opowieściową, dialogową, ciągi zautomatyzowane, również
nazywanie i powtarzanie, artykulację, oddech, ruchomość narządów artykulacyjnych: ust i języka,
podniebienia miękkiego a także napięcia mięśniowego w obrębie aparatu orofacjalnego. Na tej podstawie
ustala się plan terapii. Obejmuje ona wybór najlepszego sposobu komunikowania się, stymulację ustno –
twarzową, ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych, stosuje się masaże logopedyczne wewnątrz i
zewnątrzustne, a niekiedy i elektrostymulację mięśniowo-nerwową.

Efekty terapii neurologopedycznej

– Terapia neurologopedyczna powinna być prowadzona tak długo, aż wyczerpie się wszystkie możliwości poprawy stanu mowy, bądź sposobu komunikowania i osiągnie najbardziej zadowalający efekt. Najlepsze
efekty można uzyskać przez pierwsze 3 miesiące od momentu zdarzenia. – mówi Sylwia Świdzińska – bywają spektakularne osiągnięcia terapeutyczne u niektórych pacjentów, a u niektórych trwa to znacznie
dłużej. Należy jednak zaznaczyć, że po udarach mózgu czy innych rodzajach uszkodzenia mózgu, rzadko osiąga się pełną sprawność mowy, jak sprzed np. udaru co nie oznacza, że należy zaprzestać starań nad
jej doskonaleniem. Rehabilitacja mowy jest takim samym procesem jak każda inna rehabilitacja i dlatego powinna mieć charakter ciągły.

Wiedza na temat możliwości i ograniczeń w zakresie mowy u osób po uszkodzeniach mózgu jest
niezbędna dla najbliższych pacjenta, osób bezpośrednio nim się opiekujących. Pozwala ona zachować
cierpliwość, wyrozumiałość, nauczyć się na nowo komunikacji z chorym. To są bardzo duże wyzwania,
które przychodzą nagle wraz z chorobą. Często dotyczą osób w wieku senioralnym, w którym zarówno
pacjent jak i opiekun napotyka jeszcze na wiele innych ograniczeń.

Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom w Ośrodku Rehabilitacji Neurologicznej i Senioralnej Neuroport organizowane są warsztaty dla pacjentów, opiekunów, rodzin na temat komunikacji z chorym po udarze mózgu. Poprowadzi je Sylwia Świdzińska neurologopeda z bogatym doświadczeniem w tej dziedzinie.
Bezpłatne warsztaty odbędą się w Ośrodku Neuroport 8 listopada o godzinie 15.00
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

zdj. Pixabay