Szanse i możliwości poprawy sytuacji społecznej i zawodowej osób starszych

Jak napisał Mark Twain, „życie byłoby nieskończenie szczęśliwsze, gdybyśmy mogli rozpocząć je w wieku lat osiemdziesięciu i stopniowo zbliżać się do osiemnastu”. Niestety, ten scenariusz należy raczej do sfery zainteresowań filmów fantastycznonaukowych a rzeczywistość jest taka, że wszyscy prędzej czy później się zestarzejemy. Warto juz teraz zacząć dbać o los systematycznie starzejącego się społeczeństwa w trosce o los naszych dzieci i wnuków, ale również nas samych.

Problem jakim jest starzenie się populacji w naszym kraju dostrzegany jest zarówno przez organy decyzyjne szczebla lokalnego, jak i centralnego. Dowodem na to jest m.in. powołanie Komisji Polityki Senioralnej przy Sejmie RP, której dotychczasowa praca dała czytelny dowód na to, że w naszym państwie istnieją już solidne podstawy prawne i teoretyczne do kształtowania sprawnie funkcjonującego systemu opieki nad starszymi obywatelami. Teraz nadszedł czas, by te teoretyczne założenia przekuć na praktykę, przede wszystkim na poziomie lokalnym.

Kluczową sprawą dla zapewnienia seniorom właściwych warunków zdrowotnych i socjalnych jest praktyczna, realna współpraca pomiędzy władzami centralnymi, samorządami lokalnymi a placówkami służby zdrowia, organizacjami pozarządowymi, społecznościami lokalnymi i indywidualnymi obywatelami, nie wyłączając samych seniorów. Należy dokonać realistycznej wyceny najpilniejszych zadań, które należy wprowadzić w życie, oraz dokonać podziału obowiązków i kosztów pomiędzy każdy z tych szczebli decyzyjnych. Ten krok powinien zostać podjęty niezwłocznie.

Działania na rzecz zdrowia i wysokiej jakości życia seniorów powinny mieć charakter holistyczny – obejmujący wiele sfer życia i wymagający współpracy specjalistów z różnych dziedzin. Ważne jest to, by działania te były dostosowane do potrzeb konkretnej podgrupy wiekowej i specyfiki danej społeczności lokalnej. Inne będą potrzeby sześćdziesięciolatka, a inne dziewięćdziesięciolatka; specjalnego starania wymagają też pacjenci, którzy z uwagi na stan zdrowia nie mogą opuszczać domów i wymagają leczenia i rehabilitacji w warunkach domowych. Nie należy też zapominać o roli, jaką w opiece nad osobą starszą odgrywa wczesna i pełna diagnostyka. Starzenie się nie jest chorobą, a naturalnym procesem, a profilaktyka, wczesne wykrywanie chorób oraz ich fachowe leczenie przedłuża okres aktywnej starości i czyni ten okres życia bardziej pełnym i wartościowym.

Skutecznym sposobem pogodzenia w praktycznym działaniu trzech głównych priorytetów opieki senioralnej – multidyscyplinarności, indywidualnego dopasowania oraz wczesnej diagnostyki – jest tworzenie w ramach poradni geriatrycznych multidyscyplinarnych punktów opieki medycznej i socjalnej dla seniorów, gdzie pacjent będzie mógł skorzystać w obrębie jednej placówki z pomocy specjalistów różnych dziedzin.

Niestety, z uwagi na ograniczenia budżetowe Narodowy Fundusz Zdrowia, nie pokrywa wszystkich kosztów prowadzenia takich holistycznych poradni. Nie pokrywa m.in. kosztów świadczeń, psychologa, neurologa, psychiatry i pielęgniarki oraz niektórych niezbędnych badań diagnostycznych i obrazowych.

Taki przykładowy model zintegrowanej poradni referencyjnej dla starszych ludzi – prezentuje Poradnia Geriatryczna przy WSWOP „Hospicjum Domowe” w Poznaniu. Poradnia ta jest przygotowana organizacyjnie, logistycznie i kadrowo do pełnienia roli wspomnianego powyżej multidyscyplinarnego punktu opieki medycznej i socjalnej dla seniorów. W związku ze znacznymi ograniczeniami płatniczymi ze strony NFZ, w realizacji postulatów holistycznej opieki nad seniorami nieocenioną wartość ma dla nas wsparcie finansowe ze strony lokalnych placówek samorządowych.
Przy tworzeniu w/w poradni bardzo ważny jest podział odpowiedzialności za świadczone w nich formy pomocy m.in. ustalenie, za co odpowiadają same placówki, a za co władze państwa, samorządy lokalne, organizacje samorządowe, czy też sam pacjent.

Mając nadzieję, że podjęcie, na różnych szczeblach, dyskusji na powyższe tematy przyczyni się do skutecznego rozwiązania wielu problemów dotykających osób starszych w naszym regionie, proponuje jak najszybsze podjecie dialogu w tej sprawie. Działania senioralne mają bowiem charakter długofalowy i dalsza zwłoka spowoduje nieakceptowalne oddalenie w czasie oczekiwanych rezultatów.

dr n. med. Anna Jakrzewska – Sawińska

Wiceprezes WSWOP „Hospicjum Domowe”
Kierownik poradni geriatrycznej
Kierownik Wielkopolskiego Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych
Wiceprzewodnicząca Miejskiej Rady Seniorów w Poznaniu.
rada seniorów