Nasze społeczeństwo starzeje się. Według danych GUS w 2018 r. liczba ludności Polski wynosiła 38,41 mln. W tej grupie było ponad 9 mln osób w wieku 60+, które stanowiły prawie ¼ ogółu społeczeństwa. To znacząca grupa Polaków, która z roku na rok rośnie w siłę. Szacuje się, że jeśli nic się nie zmieni, w 2050 r. liczba osób w wieku 60+ będzie wynosić 13,7 mln, czyli ponad 40% społeczeństwa. Jak zatem powinny wyglądać miasta przyjazne osobom w wieku 60+? Co jest istotne dla seniorów? Po analizie 18 miast stworzono ranking oceniający ofertę dla osób 60+.

Gdzie seniorom żyje się najlepiej?

Raport „Najlepsze Miasta dla Seniorów 2019″ został przygotowany na podstawie danych z urzędów miast, GUS, policji i NBP. Wzięto w nim pod uwagę także informacje o cenach miesięcznych biletów komunikacji miejskiej. Na pierwszym miejscu rankingu  znalazł się Poznań. Drugie miejsce zajął Kraków, na podium znalazła się również Bydgoszcz.

Miasto Poznań przystąpiło w 2017 r. do międzynarodowego programu „Miasta Przyjazne Starzeniu”, którego inicjatorem jest Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), i uzyskanie w rankingu tytułu Najlepszego Miasta dla Seniorów jedynie potwierdza, że uzyskał tytuł nieprzypadkowo.

Obecnie jest wiele miejsc, w których seniorzy mogą wspólnie spędzać czas, rozwijać pasje czy uzyskać opiekę i wsparcie. Kluby Seniora, Uniwersytety Trzeciego Wieku czy Domy Dziennego Pobytu dla Seniorów – to tam osoby starsze mogą aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym. Jak pod tym względem wygląda oferta miast z naszego zestawienia? Bardzo dobrze. W każdej miejscowości senior znajdzie coś dla siebie. Jako główny przelicznik przyjęto liczbę osób w wieku 60+ przypadającą na Klub Seniora. Jak się okazuje, najwięcej Klubów Seniora w stosunku do liczby mieszkańców w wieku 60+ jest w Gdańsku, Wrocławiu i Poznaniu, z kolei na końcu zestawienia uplasował się Białystok, który znacznie odbiega od reszty stawki.

W opracowaniu przygotowanym przez ikalkulator.pl wzięto pod uwagę także dane GUS, Policji, NBP dotyczące dostępu do zieleni miejskiej, przestępczości czy średniej ceny mieszkania, a także informacje o cenach miesięcznych biletów komunikacji miejskiej ze stron poszczególnych miast. W tej kategorii wzięliśmy pod uwagę następujące aspekty: bezpieczeństwo, dostępność opieki zdrowotnej, transportu publicznego i terenów zielonych.

W 2018 r. w 18 miastach, które zostały uwzględnione w  rankingu, doszło łącznie do 498 624 takich przestępstw. Które miejscowości mogą pochwalić się najmniejszym odsetkiem podobnych przestępstw? Jak wynika z danych GUS, najbezpieczniej mogą czuć się mieszkańcy Bydgoszczy (1 miejsce w rankingu bezpieczeństwa), Olsztyna (2 miejsce) i Krakowa (3 miejsce). Z kolei najwięcej przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu stwierdzonych przez Policję jest w Katowicach. Niewiele lepiej jest w Gorzowie Wielkopolskim, Zielonej Górze i Białymstoku.

Jedna z ważniejszych kategorii jest dostępność opieki medycznej, mająca wpływ na komfort życia seniorów. I choć stan służby zdrowia pozostawia wiele do życzenia i jest przedmiotem burzliwych dyskusji, to dostępność odpowiedniej opieki medycznej w miejscu zamieszkania jest nie do przecenienia. Najistotniejsze dla seniorów były kryteria: stan dostępu do szpitali, przychodni geriatrycznych, POZ, punktów nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej oraz domów opieki społecznej w poszczególnych miastach. Po  podsumowaniu powstał ranking główny opieki medycznej, na podstawie którego przyznano punkty, które zostały wliczone do klasyfikacji generalnej raportu. I tak: pierwsze miejsce zajął Olsztyn. Tuż za liderem uplasowały się Katowice, a na trzecim miejscu Kraków.

Obecnie wiele miast dba o dostosowanie transportu publicznego do potrzeb osób starszych, niepełnosprawnych czy też z dziećmi, co zasługuje na pochwałę. W każdym z miast, które znalazły się w  zestawieniu, tabor jest sukcesywnie wymieniany i unowocześniany. W większości w środkach transportu znajdują się specjalnie oznaczone miejsca dla osób uprzywilejowanych, dodatkowo przystosowane do potrzeb seniorów – są osadzone niżej lub wyżej, tak aby możliwe było swobodne wstawanie i siadanie – obok nich znajduje się tzw. ciepły guzik. W środkach transportu stosowane są zapowiedzi głosowe przystanków, a także tzw. przyklęk autobusu, czyli obniżenie części podłogi od strony drzwi, aby zmniejszyć różnicę między nią a krawężnikiem na przystanku i tym samym ułatwić wysiadanie z tego środka transportu. Pod względem dostępności komunikacji miejskiej w przeliczeniu na mieszkańców 60+ najlepiej jest: w Katowicach, Gorzowie Wielkopolskim i Opolu, a najgorzej w Bydgoszczy i Łodzi. Jednak należy podkreślić, że wszystkie analizowane miasta są na zbliżonym poziomie i na bieżąco wprowadzają nowe udogodnienia dla osób starszych oraz zwiększają tabor.

Zieleń to ważny czynnik poprawiający komfort życia każdego z mieszkańców. To tu można odpocząć w upalne dni, pospacerować, spotkać się ze znajomymi czy zadbać o swoją kondycję, ćwicząc na siłowni plenerowej. Które miasto prezentuje się najlepiej pod tym względem? Jak pokazują dane GUS, wśród miast wojewódzkich, Bydgoszcz jest tym, które może pochwalić się największym udziałem parków i zieleni osiedlowej. Na kolejnym miejscu znalazł się Wrocław i Warszawa. Najgorzej sytuacja wygląda w Zielonej Górze.

Wyjątkowo ważnym problemem jest aktywizacja seniorów i działania władz na rzecz seniorów. Tutaj istotnymi kryteriami były kwestie mające wpływ na komfort życia osób starszych, m.in. o to, czy funkcjonuje u nich Karta Seniora, Miejska Rada Seniorów, Centrum Aktywności Seniora, a także jakie działania skierowane do tej grupy społecznej finansuje dane miasto. Z  analizy wynika, że osoby w wieku 60+ nie mogą narzekać na nudę czy brak opieki. W miastach dostępne są różnego rodzaju zajęcia – nie tylko sportowe czy artystyczne, ale też podnoszące kompetencje, np. z obsługi komputera, języka angielskiego. Oprócz tego różnego rodzaju działania wspomagające, jak bezpłatne badania, szczepienia przeciw grypie, konsultacje z lekarzami, czy wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego. Senior może liczyć także na bezpłatną pomoc w domowych naprawach czy też darmowe usługi taksówkarskie. śród miast, które wyróżniają się pod tym względem, znalazły się: Poznań, Wrocław i Szczecin, które zdobyły największą liczbę punktów. Na końcu stawki znalazł się Gorzów Wielkopolski.

Wśród działań dofinansowywanych przez miasto Poznań jest wiele programów w ramach Pakietu Poznań Viva Senior zawierający koszyk bezpłatnych usług dla najstarszych mieszkańców Poznania, których ilość przekracza czterdziestu usług, co jest ewenementem w skali kraju. Między innym to właśnie dzięki działaniom Miejskiej Rady Seniorów, Centrum Inicjatyw Senioralnych oraz wielu bezimiennych działaczy i wolontariuszy, miasto uzyskało w rankingu tak wysokie miejsce. Jest to wyjątkowe wyróżnienie, pozwalające na optymistyczne spojrzenie w przyszłość dla tej grupy społecznej. Należy wyrazić nadzieję, że Poznań nadal będzie miastem wiodącym w zakresie polityki senioralnej.

Roman Szymański

Cały raport czytaj tutaj