W lipcu br. minęły 73 lata od jednej z większych tragedii w historii Polski – mordów Polaków na Wołyniu dokonanych przez Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińską Powstańczą Armię (UPA). Polacy ginęli tylko dlatego, że byli Polakami – przecinani piłami, rąbani siekierami, rozrywani końmi. W męczarniach ginęły kobiety, także ciężarne, i dzieci. Zabijano również Ukraińców, którzy nieśli pomoc Polakom. Rzeź trwała miesiącami. Palono całe wsie. Tych zbrodni nigdy nie należy zapomnieć. Kłamstwem obecnych polityków ukraińskich są opowieści, że doszło do walk polsko-ukraińskich. Mordy na Polakach były wcześniej zaplanowane i konsekwentnie realizowane.

W 2015 roku w kościele św. Jana Kantego w Poznaniu odsłonięto tablicę poświęconą „Ofiarom Zbrodni Ludobójstwa na Wołyniu, Lubelszczyźnie i Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczpospolitej w latach 1939-1947”. Tablica powstała z inicjatywy i fundacji Pana Marka Szpytko, członka Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Jest to już kolejna tablica znajdująca się w Poznaniu, upamiętniająca zbrodnie dokonane przez bandy UPA i ONR.

Minęła także 75 rocznica mordu lwowskich profesorów, tym razem dokonanego przez Niemców. Zginęli między innymi były premier II Rzeczpospolitej: prof. Kazimierz Bartel i Tadeusz Boy-Żeleński.

W styczniu 1945 roku władze sowieckie rozpoczęły masowe aresztowania Polaków na Kresach. Część naszych rodaków wywieziono i skierowano do ciężkich prac fizycznych. Wielu nie przeżyło. Rozpoczęła się też wielka operacja osiedleńcza. Polacy zaczęli wyjeżdżać szczególnie na Ziemie Zachodnie. W Poznaniu zamieszkało wielu Polaków z Kresów II Rzeczpospolitej. Od lutego 1989 roku z inicjatywy Kresowian zaczęło działalność bardzo prężnie Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Oddział w Poznaniu, które skupia w swoich szeregach nie tylko Kresowian, ale także rodowitych Poznaniaków i Wielkopolan zainteresowanych Kresami i ich historią. Jestem z urodzenia Wielkopolanką, ale wychowałam się na Ziemiach Zachodnich wśród Polaków z Kresów Wschodnich, jak i z Wileńszczyzny, stąd mam wielki sentyment dla moich przyjaciół z tych terenów. Rodzina mojej bliskiej znajomej, mieszkająca w okolicach Stanisławowa, została w 1943 roku napadnięta przez nieznaną bandę i uprowadzono ojca rodziny inż. Józefa Wowka, który zginął bez wieści.

Jak poinformował mnie Pan Stanisław Łukasiewicz, obecny Prezes Towarzystwa, zainteresowanie imprezami, odczytami, spotkaniami, koncertami, wystawami przygotowanymi przez Kresowian wśród społeczności Poznania i Wielkopolski jest bardzo duże. Każdego roku w maju i we wrześniu Oddział Towarzystwa organizuje Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu, które obecnie odbędą się 16 i 17 września.

Patronat honorowy objął Marszałek Województwa Wielkopolskiego, Prezydent Miasta Poznania i Wojewoda Wielkopolski. W ramach dni Lwowa i Kresów przygotowywane są liczne atrakcje m.in. koncert pt. „Trzy Ziemie” w wykonaniu artystów krakowskich, który odbędzie się 16 września  o godz. 17.00 w Sali Kominkowej CK „Zamek” w Poznaniu poprzedzony wykładem okolicznościowym .

Przed restauracją „Kresową” odbywały się Pikniki Lwowskie z udziałem zespołów ze Lwowa i różnych miast Polski. Co dwa miesiące organizowany jest Salon Lwowski w Domu Polonii przy Starym Rynku w Poznaniu. Corocznie przyznawana jest statuetka SEMPER FIDELIS osobom, które w szczególny sposób zasłużyły się upamiętnieniu Kresów i ich dziedzictwa narodowego. Statuetka przedstawia lwa, symbol Lwowa. Laureatami byli m.in.: Andrzej Przewoźnik, prof. Andrzej Stelmachowski, Ewa i Władysław Siemaszko.

W tym roku nagrodę otrzymała Pani Mirosława Tomecka Prezes Towarzystwa Pomocy Polakom „Wielkie Serce” w Nowym Rozdole, inicjatorka powstania Towarzystwa oraz założycielka sobotnio-niedzielnej szkoły.

Systematycznie organizowane są przez Towarzystwo wyjazdy Polaków do Lwowa i innych kresowych ośrodków. Ostatnio szczególny był wyjazd do Lwowa z okazji 360 rocznicy ślubów króla Jana Kazimierza. Nasi rodacy z Kresów też wielokrotnie odwiedzali Poznań i Wielkopolskę. Częste są występy polskiego mieszanego chóru ze Lwowa „Echo”, który w swoim repertuarze ma utwory chóralne w oryginalnych aranżacjach oraz piosenki lwowskiego folkloru miejskiego.

Kresowiacy nie zapominają o ziemiach, które przez 600 lat zamieszkiwali Polacy i o ludziach z Kresów, którzy wnieśli do historii naszego narodu wielkie osiągnięcia, szczególnie w dziedzinie nauki i kultury.

Ważnym punktem programu Dni Lwowa i Kresów są sesje naukowe poświęcone udziałowi Lwowian w życiu naukowym i kulturalnym Poznania i Wielkopolski. Towarzystwo prowadzi intensywną działalność popularyzatorską i wydawniczą m.in. wydawane są zeszyty naukowe, które zebrane są w wydanej w 2014 roku książce, dotyczącej udziału Kresowian w życiu kulturalnym i naukowym Poznania i Wielkopolski.

W siedzibie Towarzystwa w Zamku jest dostępna bogato zaopatrzona biblioteka z wieloma interesującymi książkami dotyczącymi historii Kresów, jak i Polski.

Na uwagę zasługują stałe akcje charytatywne organizowane przez Towarzystwo, gdyż Polacy na Kresach bardzo potrzebują naszej pomocy. Zdarzył się nawet przed laty przypadek śmierci głodowej polskiej starszej nauczycielki ze Lwowa.

Dary dla naszych rodaków z Kresów zbierane będą w br. 10,12,26 oraz 27 listopada w marketach „Piotr i Paweł”. Do akcji włączają się harcerze i młodzież szkolna z gimnazjów i liceów, zwłaszcza uczniowie z Gimnazjum nr 65, które otrzymało nazwę „ORLĄT LWOWSKICH”.

Z uwagi na brak pomocy ze strony władz ukraińskich, Towarzystwo dla naszych rodaków zamieszkujących obecnie na Kresach, przygotowuje dary głównie dla osób starszych, samotnych i wielodzietnych, w tym paczki dla dzieci.

Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział w Poznaniu swoją wieloraką społeczną działalnością swoich członków zasługuje na szczególne uznanie oraz pomoc.

Krystyna Wiśniewska

Zdjęcia przykładowych publikacji na temat Kresów