Jerzy Grabus. Wyjątkowy człowiek o niezwykłej biografii

Na spotkaniu z młodzieżą w Zespole Szkół Handlowych przy ul. Śniadeckich w Poznaniu, w którym uczestniczyłam, Jerzy Grabus z wykształcenia inżynier mechanik, uczestnik Powstania Poznańskiego Czerwca 1956 roku, ze swadą i dużym zaangażowaniem przybliżał młodym słuchaczom wiedzę związaną z wydarzeniami, które miały miejsce w Poznaniu 28-30 czerwca 1956 roku.

foto1W latach 1994-97 Jerzy Grabus był członkiem Zarządu Stowarzyszenia „Poznański Czerwiec’56” . Jest autorem książki pt. „Powstanie Poznańskie 1956 roku. Akty oskarżenia”, która została wydana w 2010 r., a następna jest przez autora przygotowywana i ma się ukazać w najbliższym czasie. Jest wiele opracowań naukowych o problematyce czerwcowych wydarzeń 1956 roku w Poznaniu. Książka autorstwa Jerzego Grabusa jest jednak szczególna. Autor wykonał mozolną, przysłowiową mrówczą pracę, przez wiele miesięcy penetrował archiwa i ujawnił czytelnikom akty oskarżenia przygotowane przez oficerów śledczych Urzędu Bezpieczeństwa PRL przeciw demonstrantom i uczestnikom, walczącym przy użyciu broni palnej w Poznaniu w czerwcu 1956r. Jak wynika z zachowanych dokumentów zatrzymano i aresztowano ogółem 800 osób. W książce przedstawiono 47 aktów oskarżenia przeciw 132 uczestnikom poznańskich wydarzeń 1956 roku i zobrazowane są poszczególne fazy Powstania oraz przybliżone postacie najdzielniejszych powstańców. Zarzucano biorącym udział w manifestacjach i walczącym z bronią w ręku, iż działali pod wpływem kapitalistycznych rozgłośni radiowych wrogich Polsce Ludowej. Z aktu oskarżenia przeciw dwóm dzielnym pielęgniarkom: Stefanii Goćwińskiej i Marii Zielińskiej możemy odczytać, iż „wznoszonymi okrzykami lżyły i poniżały ustrój Polski Ludowej, wznosiły cały szereg obelżywych okrzyków pod adresem partii i ustroju PRL”. W akcie oskarżenia zarzucano Mieczysławowi Mencfeldowi, że wznosił okrzyk „komunę diabli wzięli” i wykrzykiwał inne hasła wyszydzające ustrój Polski Ludowej. Tego typu podobne sformułowania pojawiają się systematycznie w aktach oskarżenia.

Uzupełnieniem tekstów w książce są zdjęcia, a wśród nich jedno szczególne z prasy zagranicznej, z Paris Match z 7 lipca 1956 r., gdzie widoczny jest wyróżniający się wzrostem autor książki Jerzy Grabus, będący wśród demonstrantów na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich.

W czasie wydarzeń w czerwcu 1956 roku Jerzy Grabus był studentem pierwszego roku Politechniki Poznańskiej. Jak wynika z aktu oskarżenia przeciw niemu, brał czynny udział w ostrzeliwaniu funkcjonariuszy znajdujących się w siedzibie Urzędu Bezpieczeństwa przy ul. Kochanowskiego w Poznaniu. Przesłuchiwany w charakterze oskarżonego „przyznał się do zarzucanych mu czynów w całej rozciągłości”. Inwigilowany był 11 lat przez organa bezpieczeństwa PRL.

Działalność Jerzego Grabusa jest wszechstronna. Jest także kombatantem Tajnej Organizacji Wojskowej, członkiem Federacji Kombatantów Alianckich Europy i Związku Oficerów Rezerwy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Jak sam stwierdza Jerzy Grabus, obecna jego działalność ma przede wszystkim na celu „ocalić od zapomnienia tych, którzy mieli odwagę walczyć o wolną, niepodległą i sprawiedliwą Polskę”.

Krystyna Wiśniewska